ZAKRES DZIAŁALNOŚCI
W pracowni są wykonywane badania elektrofizjologiczne siatkówki i nerwu wzrokowego. Badania elektrofizjologiczne narządu wzroku należą do grupy badań czynnościowych. Określają one funkcję siatkówki i nerwu wzrokowego. Są to badania diagnostyczne uzupełniające i dlatego konieczne jest posiadanie przez pacjenta skierowania na te badania, by prawidłowo dobrać wykonywane badania w danej jednostce chorobowej lub jej podejrzeniu.
SKIEROWANIE OD LEKARZA
Skierowanie powinno zawierać informacje- imię i nazwisko pacjenta, wiek, ostrość wzroku do dali i bliży, istotne objawy podmiotowe i odchylenia w obrazie klinicznym narządu wzroku oraz rozpoznanie lub jego podejrzenie. W dużej grupie pacjentów ważny jest też wywiad rodzinny.
RODZAJE BADAŃ ELEKTROFIZJOLOGICZNYCH
Badania elektrofizjologiczne narządu wzroku dzielą się na 2 grupy. Pierwsza to badania czynności nerwu wzrokowego, a druga to badania funkcji siatkówki.
BADANIA CZYNNOŚCI NERWU WZROKOWEGO (PVEP, FVEP, WPW)
Podstawowym badaniem są wzrokowe potencjały wywołane (WPW). Częściej określane są skrótem PVEP(pattern visual evoked potentials),FVEP (flash visual evoked potentials), w zależności od rodzaju bodźca, jaki jest używany do stymulacji narządu wzroku. W badaniu PVEP jest to biało-czarna szachownica, w badaniu – FVEP błysk.
U pacjentów z dobrą ostrością wzroku wykonujemy badanie PVEP jako badanie dokładniejsze, u pacjentów z obniżoną ostrością wzroku FVEP, u niektórych pacjentów obydwa badania.
Główne wskazania - Choroby nerwu wzrokowego
- Zapalenia nerwu wzrokowego w tym również u pacjentów neurologicznych, ze stwardnieniem rozsianym lub jego podejrzeniem
- Zanik nerwu wzrokowego częściowy lub całkowity
- Obniżenie ostrości wzroku o niewyjaśnionej przyczynie
- Ocena funkcji nerwu wzrokowego u dzieci z dużymi wadami wzroku, niedowidzeniem
- Psychogenne zaburzenia widzenia
- Nieprawidłowy obraz tarczy nerwu wzrokowego.
Przeciwwskazania
- brak współpracy z pacjentem
- niektóre postaci padaczki
Badanie wykonuje się bez rozszerzania źrenic, trwa około 15-20 minut.
PERG =pattern elektroretinogram –elektroretinogram stymulowany wzorcem
Jest to badanie z pogranicza oceny funkcji siatkówki i nerwu wzrokowego. Badanie to ocenia funkcję plamki i jednej warstwy siatkówki, jaką jest warstwa włókien nerwowych (RNFL). Aksony tych komórek tworzą nerw wzrokowy (nerw czaszkowy II).
Główne wskazania do tego badania:
- to spadek ostrości wzroku o niewyśnionej etiologii, kiedy próbujemy ustalić czy ma to związek z uszkodzeniem plamki czy nerwu wzrokowego
- podejrzenie neuropatii jaskrowej
- neuropatie innego pochodzenie, w tym w przebiegu schorzeń neurologicznych
Przeciwwskazania
- brak współpracy z pacjentem
- niektóre postaci padaczki
BADANIA SIATKÓWKI
Najczęściej wykonywane badania czynności siatkówki to elektroretinografia (ERG), multifokalna elektroretinografia (mfERG), elektrookulografia (EOG). Wszystkie te badania wykonujemy po podaniu kropli i rozszerzeniu źrenic. Powinni mieć to na uwadze osoby, które przyjeżdżają na badanie same, będąc jednocześnie kierowcą.
ELEKTRORETINOGRAFIA (ERG)
Jest to podstawowe badanie czynnościowe całej siatkówki. Zlecane jest najczęściej przez okulistów u pacjentów z takimi zaburzeniami ze strony narządu wzroku, jak spadek ostrości wzroku o niewyjaśnionej przyczynie, zanurzenia widzenia zmierzchowego, światłowstręt, pewne zaburzenia w polu widzenia. Ponadto są wykonywane przez u pacjentów, gdzie widzimy pewne charakterystyczne zmiany na dnie oka celem potwierdzenia schorzenia ( np. w zwyrodnieniu barwnikowym siatkówki, chorobie Besta, przebytych stanach zapalnych błony naczyniowej, podejrzeniu ciała obcego wewnątrzgałkowego).
Badanie trwa około 40 minut, jest wykonywane po 20 minutowym okresie adaptacji do ciemności.
Główne wskazania:
- choroby plamki i siatkówki wrodzone i nabyte
- genetycznie uwarunkowane- zwyrodnienie barwnikowe siatkówki
- obniżenie ostrości wzroku o niewyjaśnionej przyczynie
Przeciwwskazania
- brak współpracy z pacjentem
- choroby powierzchni oka
mfERG ( ELEKTRORETINOGRAM WIELOOGNISKOWY)
mfERG jest badaniem oceniającym funkcję siatkówki centralnej, 20 stopni od punktu fiksacji. Badanie to trwa około 45 minut i jest wykonywane po rozszerzeniu źrenic.
Wskazaniem do wykonywania tych badań będą:
- lokalne uszkodzenia siatkówki
- spadek ostrości wzroku o niewyjaśnionej przyczynie
Przeciwwskazania
- brak współpracy z pacjentem
- choroby powierzchni oka
PODSUMOWANIE
Badania elektrofizjologiczne wykonuje się również u dzieci. Badanie PVEP czy FVEP można wykonać już u 5-6 letniego dziecka, pozostałe od 8 roku życia.
Na badanie elektrofizjologiczne należy przywieźć swoje okulary korekcyjne.
Badania nerwu wzrokowego wykonuje się przy wąskiej źrenicy, badania siatkówki są wykonywane po podaniu kropli rozszerzających źrenicę. Badania trwają od 20 do 60 minut. U jednego pacjenta, w razie konieczności można wykonać kilka badań ale ważna jest kolejność ich wykonywania. Niezwykle pomocne w kwalifikacji do badania jest prawidłowe skierowanie od lekarza.
Po badaniu lekarz kierujący otrzymuje wynik wraz z opisem i zaleceniami co do dalszej diagnostyki.